40 ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ανά τον ΚΟΣΜΟ...

'Οι Έλληνες στη Λατινική Αμερική'

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΟΥΒΑΛΗ

Η παραδοσιακή τάση των Ελλήνων προς μετανάστευση, που ξεκίνησε εξάλλου από την αρχαιότητα1 με διάφορους αποικισμούς στα παράλια της Μεσογείου, στη Ρωσία και στον Πόντο, εκδηλώθηκε και στη Λατινική Αμερική. Στην ήπειρο αυτή, εκτός από τους πρωτοπόρους που έφτασαν με τους πρώτους Ισπανούς κατακτητές, το κύριο ρεύμα των Ελλήνων εκδηλ

ώνεται κυρίως μετά το 1880-1890. Νεότερες έρευνες μας επιτρέπουν να αποκτήσουμε μια πιο εμπεριστατωμένη εικόνα των συνθηκών εγκατάστασης, της καθημερινότητας και της κοινωνικής ανόδου των Ελλήνων μεταναστών στις διάφορες ισπανόφωνες και πορτογαλόφωνες χώρες της αμερικανικής ηπείρου.

ΟΙ Έλληνες δεν έφευγαν τόσο μαζικά στην Κεντρική και στη Νότιο Αμερική όσο στις ΗΠΑ. Το αμερικανικό όνειρο ήταν πανίσχυρο όλο τον 19ο και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Πάντως και η Λατινική Αμερική απορρόφησε, κυρίως τα νεότερα χρόνια, εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριωτών μας. Υπήρξαν διάφορα κύματα που συνόδευαν τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα του ελληνισμού (αποφυγή στράτευσης των Μικρασιατών στον τουρκικό στρατό, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Μικρασιατική Καταστροφή, Κατοχή και Εμφύλιος, δεκαετίες του 1950 και 1960, δικτατορία των συνταγματαρχών). Βασικές χώρες υποδοχής μεταναστών στη Λατινική Αμερική για τους Έλληνες ήταν η Αργεντινή και η Βραζιλία, όπου και οι μεγαλύτερες ελληνικές κοινότητες στην υποήπειρο.

Τη δεκαετία του 1990 η Γενική Γραμματεία Αποδήμου Ελληνισμού ανέθεσε μια σειρά από επιστημονικές έρευνες ανά ήπειρο για να διαπιστώσει την έκταση και τον όγκο της ελληνικής διασποράς.2 Σε γενικές γραμμές, η επίσημη άποψη μιλούσε τότε για 7.000.000 Ελλήνων της διασποράς και σήμερα για 4.000.000 σε 140 χώρες, διαπίστωση που επαναλήφθηκε κατά κόρον και με τη διαμόρφωση, τη δεκαετία του 1990, του ΣΑΕ (Συμβουλίου του Αποδήμου Ελληνισμού), της αυτοοργάνωσης δηλαδή των ομοσπονδιών της διασποράς ανά ήπειρο. Ο καθηγητής Χασιώτης αναφέρει την ύπαρξη το 1980 2.243 οργανώσεων, εκ των οποίων 837 «κοινότητες», 683 εθνικοτοπικά σωματεία και 723 σύλλογοι άλλου τύπου (αλληλοβοηθείας, φιλόπτωχοι, μορφωτικοί, αθλητικοί κ.λπ.). Τούτη η συστηματικότερη αυτοοργάνωση των επιτόπιων κοινοτήτων έγινε με πολύ λίγη, δυστυχώς, αρωγή από το επίσημο κράτος. Πάντως, τα τελευταία χρόνια η παντοιότροπη βοήθεια των επισήμων αρχών έχει αυξηθεί. Οι εκκλησιαστικές αρχές (Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής, Αυστραλίας) συχνά ενδυνάμωσαν και μερικές φορές διαίρεσαν τους μετανάστες σε ενδοομογενειακές διαμάχες.

http://www.istoria.gr/index.php?mod=articles&action=disArcArt&issue=80&id=943