ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ
Ένας γνήσιος και ολοκληρωμένος τραγουδιστής της θάλασσας
Του Νίκου Ι. Κωστάρας
Συμπληρώθηκαν φέτος 35 χρόνια από το θάνατο του προφητικά
θαλασσοδερμένου ποιητή. Πέθανε πικραμένος στις 10 Φεβρουαρίου 1975 στη στεριά σαν ένας από τους πολλούς ανθρώπους των πόλεων με τους στεν
ούς δρόμους, τα πολλά αυτοκίνητα, που δεν έχουν σχέση με τη θάλασσα. Αυτός ο ιδανικός εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων. Ο θαλασσινός Έλληνας Μπωντλαίρ, ο αγνός κολασμένος ποιητής, ο αμαρτωλός εραστής της θάλασσας, που από τη μοναξιά και τον πόνο της ψυχής του, έβγαλε τους μουσικότερους στίχους της όλης ποίησής μας. Θα μείνει για πάντα ο μοναδικός, ο αιώνιος αναχωρητής, ο μικρός Οδυσσέας των μακρινών θαλασσών. Ταξιδεμένος στο πλοίο της Γης, ο άξιος κι ο ιδανικός εραστής των γαλάζιων πόντων χάραξε στην πλάτη της θάλασσας την αγύριστη πορεία προς το Νοτιά ...
Ένας γνήσιος και ολοκληρωμένος τραγουδιστής της θάλασσας, που κατορθώνει να εικονίζει σε λίγους στίχους τη σκληρή ζωή του ναυτικού εμπλουτίζοντάς την με ξωτικά στοιχεία σε μια ανατίναξη των βαθύτερων ανθρώπινων στοιχείων, που δεν συγκροτούνται με βάση εξωτερικούς κανόνες και θέσμια.
Όλα τα κείμενα του αναμοχλεύουν και ανασυνθέτουν τις προσωπικές του εμπειρίες, εμπειρίες που πηγάζουν από την ανελέητη σκληρή αλλά ταυτόχρονα μυθική πραγματικότητα του ναυτικού με μια γλώσσα ιδιόρρυθμη και με έναν ιδιαίτερα βάρβαρο ρεαλισμό, που προσεγγίζει όσα έχει βιώσει. Ο ποιητής του «Μαραμπού» και ο Κόλιας όπως τον λένε οι ναυτικοί.
Ο ίδιος αποκάλεσε τους στίχους του «λόγια», ιστορίες, ζωή ατόφια». Η θάλασσα και τα καράβια ήσαν οι δύο ερωμένες του, που τις ύμνησε απλά και άμεσα μ’ ένα ολότελα δικό του ύφος. «Μια ερωμένη έχω εγώ πάντα. Τη θάλασσα κι εύχομαι να πεθάνω στην αγκαλιά της», μονολογούσε.
«Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις βραδιές,
χωρίς να σχίζω τη θολή γραμμή των οριζόντων».
Ο Καββαδίας είχε στις φλέβες για αίμα του την ωκεάνια αρμύρα, κουβαλώντας απ’ τα κύματα έναν ολόδροσο λυρισμό, που με τον καιρό, κάτω από το μαγικό και το ονειρώδες, διοχετεύει το ρίγος μιας ψυχικής περισυλλογής.
Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας το 1910. Η καταγωγή του ήταν από το Φισκάρδο της Κεφαλλονιάς. Μεγάλωσε στον Πειραιά. Ναυτικός από τα νεανικά του χρόνια, εργάστηκε ως ασυρματιστής σε ποντοπόρα πλοία και τα τελευταία χρόνια στις γραμμές της Μεσογείου. Είχε πετύχει να κάνει τη ζωή και το επάγγελμά του ποίηση. Δέκα χρόνια έκαμε ναύτης και 37 ασυρματιστής. Πρωτομπαρκάρισε 18 ετών ναύτης σε ένα φορτηγό για το Μπρίντεζι και από τότε «η θάλασσα μπήκε στο αίμα μου» όπως εξομολογήθηκε. Με τα τρία ποιητικά του βιβλία «Μαραμπού», «Πούσι», και «Τραβέρσο» καθώς και το πεζογράφημα η «Βάρδια» κατέκτησε την πρώτη θέση ανάμεσα στους Έλληνες ποιητές της θάλασσας όλων των εποχών.
«Βάρδια πλάι σε κάμπο φαλακρό
Κι ο Σταυρός του Νότου με τα στράλια
Κομπολόι κρατάς από κοράλλια
κι άκοπο μασάς καφέ πικρό».
Τα ποιήματά του αυτά με μικρές ιστορίες των ανθρώπων της θάλασσας και εικόνες από το πέλαγος και τα εξωτικά λιμάνια έδειξαν αμέσως έναν «ποιητή με καρδιά, με φαντασία και προσωπικότητα» όπως τον χαρακτήρισε ο Κώστας Βάρναλης. Όλοι σχεδόν οι άνθρωποι των γραμμάτων εκφράστηκαν με τα κολακευτικότερα λόγια για τον άξιο ποιητή και το έργο του, επισημαίνοντας το νέο στοιχείο που έφερε στην ποίηση.
Η ποίησή του μελοποιημένη από πολλούς άξιους συνθέτες μας, ιδιαίτερα από τον Θάνο Μικρούτσικο και πολυτραγουδισμένη από σπουδαίους τραγουδιστές, μας κάνει μύστες των ερώτων του : της θάλασσας και των ταξιδιών. Νέα παιδιά γνωρίζουν τα περισσότερα ποιήματα του Καββαδία και νιώθουν πολύ κοντινό τους τον ποιητή και σίγουρα η μελοποίησή του συνέβαλε τα μέγιστα σ’ αυτό. Με την ποίηση του παρασύρει τη νέα γενιά στα γοητευτικά λιμάνια με τα μυστηριώδη μαγικά ονόματα και σε άγνωστους εξωτικούς τόπους. Άλλωστε είναι ο μόνος στρατευμένος «εραστής της θάλασσας» και μέτρο σύγκρισης της ποίησης δεν υπάρχει.
«Ο στίχος του βγαίνει από τα βάθη της ψυχής του, που τα γεμίζει αλλότροπη ευαισθησία, πείρα ζωής και ψυχική ουσία» όπως τονίζει ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος. Πήγαινε για γιατρός αλλά στράφηκε στη θάλασσα. Το πρώτο μπάρκο στο φορτηγό «Άγιος Νικόλαος» (1929) και το τελευταίο ξέμπαρκο στο Α/Π AQUARIUS τον Νοέμβριο 1974 για να μπαρκάρει στις 10 Φεβρουαρίου 1975 στη θάλασσα της αιωνιότητας. Έφυγε ξαφνικά από εγκεφαλικό επεισόδιο στη κλινική «Άγιοι Ανάργυροι» στην Αθήνα μετά τη συμπλήρωση των εξήντα τριών χρόνων του ο Εραστής της ανοικτής θάλασσας και των απέραντων γαλαζοπράσινων ωκεανών. «Ο ιδανικός Εραστής της ανοικτής θάλασσας και των απέραντων γαλαζοπράσινων ωκεανών. «Ο ιδανικός εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων». Ο Ναυτικός και Άνθρωπος. Ένας πολίτης του κόσμου, ο δημιουργός των ωραίων στίχων της θάλασσας ξεδιπλώνει ένα θρύλο˙ προβάλλει την ανθρωπότητα του καραβιού, του λιμανιού και της ρεαλιστικής τους ζωής.
Τα ποιήματά του δημιούργησαν την ηθογραφία της «μικρής επιπλέουσας κοινότητας του Εμπορικού Καραβιού» και μελοποιήθηκαν ενώ το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας καθιέρωσε από το 1976 βραβεία στη μνήμη του Νίκου Καββαδία, βραβεύοντας πεζογραφήματα και ποιήματα Ελλήνων Ναυτικών.
Νίκος Ι. Κωστάρας
Πλοίαρχος Ε.Ν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου