Μιά αναδρομή στα σκληρά βιώματα και γεγονότα που συνάντησαν οι πρώτοι Αρκάδες μετανάστες στις ΗΠΑ και Καναδά (1821-1940). Η εκδήλωση περιλαμβάνει ιστορική αφήγηση, προβολή σπάνιων φωτογραφιών καθώς και τραγουδιών που σχετίζονται με τη μετανάστευση. Δευτέρα, 14 Ιουνίου 2010 και ώρα 7:00 μμ στην αίθουσα του ΚΑΠΗ Δάφνης (Βύρωνος και Αλεξάνδρας 65) στην Αθήνα. Στην Αρκαδία, έχει παρουσιαστεί στο Άστρος, στη Μεγαλόπολη και στο Αρκαδικό Χωριό.
Συμμετέχουν:
Μουσική/Τραγούδι: Τούλα Μωραΐτου, Βασίλης Παπακώστας, Μιχάλης Πασαδάκης.
Αφήγηση/Έρευνα/Επιμέλεια: Ηλίας Κουγιεμήτρος
Φωτογραφική προβολή: Δημήτρης Σταματόπουλος
Είσοδος ελεύθερη.
Η ιστορία της νεοελληνικής μετανάστευσης είναι τόσο παλιά,
όσο και η ιδία η νεότερη ιστορία μας.
Γράφει ο Ηλίας Κουγιεμήτρος*
Είναι μια ιστορία συγκινητική, που περιέχει πολλά διδάγματα περί θάρρους και αντοχής. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, οι αναζητήσεις του Έλληνα κατευθύνονται τόσο μακριά, ώστε να καταργηθούν τα νοητά σύνορα των ωκεανών, με κύριο αποδεκτή την Αμερική.
Τη Δευτέρα 14 Ιουνίου, θα κάνουμε ένα νοητό ταξίδι πίσω στο χρόνο για να δούμε πως ξεκίνησαν όλα αυτά, ποιοι ήταν οι λόγοι που σπρώξανε τον Έλληνα να ξενιτευτεί και τι συνάντησαν εκεί που πήγαν, οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες.
Η αφήγηση θα συνοδευτεί από τραγούδια που μιλούν για τη μετανάστευση και τη ξενιτιά και παράλληλα θα προβάλλονται σπάνιες φωτογραφίες της εποχής εκείνης.
Λίγοι γνωρίζουν, πως κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Αμερικανοί φιλέλληνες που ήρθαν τότε στην φλεγόμενη Ελλάδα για να βοηθήσουν τους επαναστάτες, απέστειλαν η συνόδευαν στην Αμερική πολλά ορφανά από τον πόλεμο Ελληνόπουλα, για να τα περιθάλψουν. Τα περισσότερα απ’ αυτά μεγαλούργησαν και μπορούν να θεωρηθούν οι πρώτοι επίσημοι μετανάστες στην Αμερική.
Το πρώτο ελληνικό εστιατόριο της Αμερικής είχε το όνομα, η “Η Πελοποννησος”.Στην αρχή, η μετανάστευση είχε προσωρινό χαρακτήρα,
κι αποτελούνταν κυρίως μονό από άντρες. Ψυχικά έμεναν δεμένοι με τον τόπο που γεννηθήκαν, ξενιτεύονταν για λίγα χρόνια και επέστρεφαν στις οικογένειες τους. Όνειρο τους ήταν να μαζέψουν ένα κομπόδεμα και να γυρίσουν πίσω. Πολλοί έφευγαν για να μαζέψουν χρήματα για να προικίσουν τις ξαδέρφες τους.
Το ταξίδι με το πολιού διαρκούσε ένα μηνά. Στοιβάζονταν σε κάθε πλοίο μέχρι και 1.300 μετανάστες, κυριολεκτικά πακεταρισμένοι κάτω από το κατάστρωμα. Στο Σικάγο θα κατευθυνθούν οι πρώτοι Πελοποννησιακή μετανάστες από την Αρκαδία και την Λακωνία, πολλοί από τους οποίους ήταν δεσμευμένοι με συμβόλαια ‘‘δουλείας’’.
Τα πρώτα χρόνια οι μετανάστες εργάζονταν άλλοι ως εργάτες σε λατομεία και μεταλλεία, άλλοι ως λαντζέρηδες, πιοτήδες ή μικροπωλητές στους δρόμους. Άλλοι στην κατασκευή γεφυρών ή σε υφαντουργεία, υποδηματοποιεία και στην κατασκευή σιδηροδρόμων.
Τραγική ήταν η δολοφονία Ελλήνων μεταναστών στο Colorado κατά τη διάρκεια απεργίας ανθρακωρυχείου το 1913 με αρχηγό τον Louis Tikes (Ηλίας Σπαρτιάτης).
Χωρίς να το θέλουν οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες, με την διαφορετικότητά τους, πυροδότησαν έναν ρατσισμό εναντίον τους. Αντιμετωπίστηκαν ως εισβολείς που απειλούσαν τις θέσεις εργασίας και τα χρηστά ήθη των ‘‘γνήσιων’’ Αμερικανών, ενώ κατηγορηθήκαν ως υπεύθυνοι για την αύξηση της εγκληματικότητας.
Η λέξη ‘‘ Έλληνας’’ εκστομιζόταν εναντίων τους ως βρισιά.
Τους αποκαλούσαν dirty Greeks, den katalaveni, newcomers με τα παράξενα ονόματα. Πολλοί αναγκάστηκαν να κόψουν τα επίθετα τους και να αλλάξουν τα μικρά τους ονόματα. Ο Αθανάσιος θα γίνει Tom.
Ο Κωνσταντίνος θα γίνει Gus. Ο Δημήτριος θα γίνει Jim. O Παναγιώτης, Pete. O Ηλίας, Louis . . .
Οι Έλληνες δεν θα αργήσουν να μπουν στο στόχαστρο και της Klux Klan. Η φοβερή αυτή ρατσιστική οργάνωση ταλαιπώρησε αφάνταστα τους Έλληνες μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Έκαναν επιδρομές σε Ελληνικές συνοικίες, καταστρέφοντας περιούσιες Ελλήνων που με αίμα και πολύ κόπο είχαν αποκτήσει.
Το 1909, στη πολιτεία Omaha, πυρπολήθηκε ολόκληρη Ελληνική συνοικία. Στη πολιτεία Idaho δεν τους ήθελε κάνεις για γειτονίες.
Στην πολιτεία California, το 1913 σένα εστιατόριο έγραφε μια ταμπέλα στην είσοδο: “ Pure American. No Rats. No Greeks ’’.
Οι Έλληνες σε όσες πόλεις κι αν έμεναν, προσπαθούσαν όσο τους επέτρεπαν οι συνθήκες να βελτιώνουν τη ζωή τους. Δημιουργούσαν κοινότητες ή συλλόγους των ιδιαίτερων πατρίδων τους, όπου συγχωριανοί μπορούσαν να παραβρίσκονται και να αλληλοβοηθηθούν ή να οργανώσουν που και που και κανένα γλεντάκι, ή να μαζεύουν χρήματα για να βοηθήσουν τα χωριά τους πίσω στη πατρίδα.
Δεν υπάρχει ούτε ένα χωριό στην ορεινή Πελοπόννησο, όπου τα ξενιτεμένα του παΐδια να μην το έχουν βοηθήσει οικονομικά και σε έργα υποδομής, είτε αυτό είναι μια δημόσια βρύση, είτε είναι η κατασκευή ενός σχολειού ή μιας εκκλησιάς.
Μετέφεραν στην ξενιτιά τα τραγούδια του τόπου τους. Αύτη τη περίοδο ηχογραφηθήκαν τραγούδια παραδοσιακά, παλιά και ρεμπέτικα, τα οποία δεν ηχογραφηθήκαν ποτέ στην Ελλάδα, και χάρις σιούτους σωθήκαν παρά πολλά τραγούδια, τα οποία αποτελούν κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομίας.
Η Ελληνική Ομογένεια από τότε μέχρι τις μέρες μας, έχει προϊδεάσει κι έχει κάνει τεράστια άλματα. Μέχρι και την προεδρία των ΗΠΑ, έχει διεκδικήσει. Για να φτάσει ως τη σημερινή της άνθιση και καταξίωση πέρασε δεκαετίες ολόκληρες με σκληρούς αγώνες, προσπάθειες και μεγάλες στερήσεις. Σήμερα, οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν φαίνονται απίστευτες.
Τον αληθινό πόνο των πρώτων Ελλήνων μεταναστών, δεν μπορεί κάνεις εύκολα να το νιώσει. Κι όμως, χρειάζεται να ξαναζωντανέψει στη μνήμη
των μεταγενέστερων η δύσκολη, επίπονη και ανηφορική πορεία προς την κοινωνική και οικονομική επιτυχία. Σήμερα, οι απόγονοι αυτών των ανθρώπων είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές της Ελλάδας.
Η εκδήλωση αυτή γίνεται για να αποτίσει ένα φόρο τιμής σιούτους τους πρωτοπόρους μετανάστες που ομαλοποίησαν τον τραχύ δρόμο που περπάτησαν για να τον βρουν πιο βατό οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που ακλούθησαν.
Καθώς η δεύτερη γενιά αποδήμων αποσύρεται παραδίδοντας τη σκυτάλη στη τρίτη και τέταρτη, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που απειλεί σήμερα τον Απόδημο Ελληνισμό είναι αυτός της αφομοίωσης του από τις χώρες υποδοχής, λογά της δυσκολίας να διατηρηθεί η Ελληνική γλωσσά από την τρίτη γενιά και μετά.
Πριν από 25 χρόνια περίπου, κάποιοι απόδημοι Αρκάδες με όραμα, μπόρεσαν να διακρίνουν αυτόν τον κίνδυνο και έθεσαν τις βάσεις για να δημιουργηθεί το Αρκαδικό Χωριό.
Ένα χωριό ιδιαίτερο και μοναδικό σε όλη την Ελλάδα, γιατί είχε μια σημαντικότατη αποστολή να επιτελέσει. Να γίνει ένας συνδετικός κρίκος μεταξύ των απανταχού Αρκάδων της διασποράς με την Μητρόπολη Ελλάδα.
Ένας πολιτιστικός ομφάλιος λώρος που θα ένωνε τη Μανά με τα παΐδια της, όσο μακριά κι αν είχαν αυτά ξενιτευτεί. Για να μην τη ξεχάσουν και τα χάσει για πάντα.
Δυστυχώς, ο επαναπατριζόμενος απόδημος Αρκάς, δεν έλαχε της μεταχείρισης, αλλά και της προστασίας που έπρεπε, από την Ελληνική Πολιτεία, όσον αφόρα το Αρκαδικό Χωριό, παρ’ όλο που το έργο αυτό απετέλεσε το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα σε όλη την Πελοπόννησο, την εποχή εκείνη.
Αν ακούει κάποιος αρμόδιος και νοιάζεται, ας γνωρίζει λοιπόν, πως για τους Αρκάδες της διασποράς, η διατήρηση της εθνικής
τους ταυτότητας είναι ιερή. Αυτοί είναι οι δεσμοί που τους ενώνουν διαχρονικά στο εξωτερικό.
Τον αγώνα αυτόν, για χάρη των παιδιών τους, τον δίνουν κάθε μέρα, κι ευτυχώς υπάρχουν ανάμεσα τους άνθρωποι που πασχίζουν γι’ αυτό το χωριό, που πιστεύουν στο όραμα του, που το πονούν και που δεν αδιαφορούν για τη μελλοντική του τύχη. Καρτερικά ζητούν από τους αρμοδίους κρατικούς φορείς, να βοηθήσουν το Αρκαδικό Χωριό. Να μην το αγνοούν. Είναι προς το συμφέρον όλων το όραμα που λέγεται Αρκαδικό Χωριό να υλοποιηθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου